Schoonloo, Hooghalen, Grolloo

Deze route brengt je langs een belangrijke en zware periode in de Nederlandse geschiedenis: de Tweede Wereldoorlog. Je fietst grote delen van de route door de dichte, stille bossen en de open weiden van het Drentse hart. In het uitgestrekte natuurgebied nabij Hooghalen koers je over bochtige wegen langs vennetjes, stukjes zandvlakte en prachtige, veelzijdige bomenrijen. Tot de natuur uitmondt in een plek waar je letterlijk én figuurlijk stil van wordt: het terrein van Voormalig Kamp Westerbork.

Kamp Westerbork ligt verscholen in dit natuurgebied en vormt een van de belangrijkste overblijfselen van de Nederlandse oorlogsgeschiedenis. Vanaf 1942 tot en met 1945 vertrokken vanaf deze plaats negentig treinen richting Duitsland en Polen, met in totaal meer dan 100.000 mensen aan boord. Dit waren voornamelijk Joodse mensen. Zij werden in Kamp Westerbork bijeengebracht en later nietsontziend naar een bestemming gebracht, waar hen vaak de dood te wachten stond in een concentratie- of vernietigingskamp. Het merendeel van de treinen vertrok naar Auschwitz, in Polen.

Met bovenstaande aantallen is Westerbork veruit het grootste Nederlandse doorgangskamp uit de Tweede Wereldoorlog. Het duurde vanaf de bezetting in mei 1940 nog twee jaar voor de nazi’s het kamp in juli 1942 overnamen van de Nederlandse overheid. Tot dan was het een vluchteningenkamp voor Joodse vluchtelingen uit Duitsland. In januari van dat jaar was door de nazitop besloten om de Endlösung te starten: alle Europese Joden moesten op systematische wijze worden vernietigd. Dus ook de in Nederland levende Joden. Velen van hen verbleven slechts korte tijd in Westerbork, om daarna per trein te worden gedeporteerd. Met een onbekende, maar gevreesde bestemming.

Rondom het kamp, dat is afgebroken in de jaren ’70 voor de aanleg van een sterrenwacht, vind je nog allerlei gebouwen en objecten die getuigen zijn van de zwarte gebeurtenissen uit de Duitse bezetting. In het herinneringscentrum is een klein museum over de periode waarin het terrein diende als doorgangskamp. Daarnaast vind je er het oorlogsmonument, met de meer dan honderdduizend gedenkstenen en de overgebleven rails van het treinspoor. Je kunt wandelen over een pad waar vroeger de aanrijroute van het kamp lag. Ook staat er nog een origineel verblijf van de kampcommandant op het terrein. Het zijn plaatsen om stil te staan bij deze zwarte periode in de geschiedenis, in de toch al stille, natuurlijke omgeving van het voormalige kamp.



Oude foto's: Nationaal Archief.

Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Huub Mol.