Witte van Haemstede - Burgh-Haamstede

Witte van Haemstede werd rond 1280 - volgens sommige bronnen in 1281 - geboren als buitenechtelijke zoon van graaf Floris V van Holland. Zijn moeder was Anna van Heusden. Volgens het kerkelijk recht konden buitenechtelijke kinderen niet erkend worden. Witte groeide daarom op als Witte van Heusden.

Toen zijn vader in 1296 werd vermoord, kreeg hij van zijn halfbroer Jan I, die toen de nieuwe graaf van Holland werd, de heerlijkheid Haamstede in leen. Het huidige Slot Haamstede. Vanaf dat moment droeg Witte de naam Witte van Haemstede.

Hij kreeg een reputatie als held in diverse strijden tussen de Vlamingen, Zeeuwen en Hollanders. In 1299 streed hij mee met het Beleg van Dordrecht, waarbij hij het kasteel van het Zuid-Hollandse Putten bezette. Ook Nicolaas van Cats (of Kats) hielp mee in de omgeving Dordrecht als een van de Hollandse adellijken om Dordrecht van haar economische rechten te ontdoen.

Witte vocht mee in wat later één van de belangrijkste zeeslagen uit de middeleeuwen werd: De Slag bij Zierikzee, ook bekend als De Slag op de Gouwe.

Holland beheerde de Beoostenschelde, de regio rondom de huidige Oosterschelde. Vlaanderen bezat de rijke handelssteden Brugge en Gent. Waar hard om werd gestreden tussen Holland en Vlaanderen, was de Bewestenschelde. Door de Westerschelde in handen te krijgen, zouden die steden nog verder kunnen uitbloeien. Maar het was bezit van Holland, en daarmee was Holland een grote concurrent.

In 1304 sloegen de Vlamingen toe, nadat er al jaren onrust was tussen de Vlaamse en Hollandse graaf. Al snel hadden de Vlamingen grote delen van Zeeland veroverd en hadden zich inmiddels tot diep in Holland gevestigd. Alleen de rijke stad Zierikzee hadden ze nog niet in hun macht.

In datzelfde jaar (1304) werd Witte van Haamstede in Zierikzee geridderd, zodat hij als verdediger van Zierikzee kon optreden. Maandenlang werd er gestreden, maar de verdediging van Zierikzee was sterk. Witte was inmiddels naar Holland vertrokken en wist een leger van poorters en boeren op te zetten om Delft te verdedigen. Volgens de legende zou Witte een vaandel op de top van de Blinkert in Haarlem, één van de grootste duinen, hebben geplant om de oprukkende Vlamingen af te schrikken. Dat lukte: de Vlamingen sloegen op de vlucht.

Ook de Slag bij Zierikzee werd gewonnen dankzij de hulp van de Frans-Hollandse vloot onder leiding van de Genuese admiraal Grimaldi.

Foto: ©Zeeuws Archief