Stuifzand Lemelerveld - Lemele

De heide wordt hier plots onderbroken door een zandbak. Dat is geen toeval – dit stukje zand is door mensenhand ontstaan. De mens heeft het eerst ongewild gecreëerd, daarna bestreden en tenslotte bewust weer hersteld, in een soort dans met de geschiedenis. Het begon honderden jaren geleden. De heide - zelf al een gevolg van kaalslag, namelijk het kappen van bos - was dusdanig uitgeput dat het onderliggende zand tevoorschijn kwam. Te lang was de grond afgegraasd door schapen en runderen en afgestoken voor brandstof en stalmest. De heide wierp de handdoek in de ring en toonde zijn kwetsbare onderbuik: het zand, waarmee de bodem in deze streken bedekt is. Dekzand, inderdaad. Het zand dat in de ijstijden achterbleef in de barre fase ná het ontstaan van de ‘bergen’.

De vroegere mens kon niet met stuifzand uit de voeten en probeerde het vast te houden door bos aan te planten. Het stuiven door de wind was ongewenst en de grond onbruikbaar. Nog in de jaren dertig van de twintigste eeuw werden daar complete projecten voor op poten gezet. Werklozen plantten naaldbossen aan met een tweeledig doel: ze hadden iets om handen in crisistijd en het zand werd vastgelegd. Bijkomend voordeel: het hout leverde wél wat op. Het verklaart de aanwezigheid van naaldbossen op de Sallandse Heuvelrug.

Tegenwoordig is het stuifzand, dat een heel eigen flora en fauna heeft, juist weer wel gewenst. Landschap Overijssel, de beheerder van dit gebied, heeft het zand vrijgemaakt en houdt goed in de gaten dat het open blijft.