Struikelstenen Familie De Ruiter - Assen

Woensdag 21 maart 1945, rond het middaguur zit de familie De Ruiter aan tafel voor de middagmaaltijd in hun woning aan de Parallelstraat. Vader Hendrik (varkensboer en verzetsstrijder), moeder Geertje en twee van hun kinderen: zoon Jacob en dochter Aaf. Die laatste is op dat moment slechts 10 jaar oud. Ineens verschijnen overal mannen in uniform, een groep van zo'n 120 SD'ers en landwachten stormt het huis en de tuin van de familie De Ruiter binnen. De familie wordt met luid geschreeuw het huis uitgedreven en de woning wordt doorzocht.

Ze waren op zoek naar geheim agent Cornelis Hendrik van Bemmel, die met een zender militaire inlichtingen over seinde naar de BI in Londen vanuit een geheime schuilplaats bij de familie De Ruiter. Zoon Jaap fungeerde maandenlang als koerier voor Henk en gaf inkomende berichten door aan het verzet. De bezetter had de zender weten uit te peilen en wist dat Henk daar ergens moest zijn. Ze hadden even tevoren de melkfabriek om de hoek minutieus doorzocht maar de geheim agent en zijn zender daar niet aangetroffen. Uiteindelijk moest er een hond aan te pas komen om de gecamoufleerde schuilplaats, in de woning van de familie De Ruiter, te vinden. Van Bemmel probeerde al schietend te ontvluchten, hij doodde twee Duitsers, maar raakte zelf ook levensgevaarlijk gewond. Hij overleed een dag later in het ziekenhuis in Assen.

De familie De Ruiter werd in zijn geheel opgesloten in het Huis van Bewaring, ieder in een aparte cel, ook de kleine Aaf en later ook jongste zoon Hendrik Jan. Allen worden, in de weken dat ze vastzitten, regelmatig verhoord. Bij vader Hendrik gaat dat er bruut aan toe. Toch laat niemand iets los. De kleine Aaf mag af en toe even spelen buiten haar cel en dagelijks even bij haar moeder langs. Tijdens het spelen hoort haar vader haar zingen en af en toe kunnen ze even met elkaar praten. Op verzoek van haar vader mag Aaf op haar elfde verjaardag naar huis, ze wordt opgevangen door een tante.

Half april 1945 stond Drenthe op het punt om bevrijd te worden. De Canadese tanks waren in opmars. De Duitsers werden zenuwachtig en sloegen nog een aantal dagen hard van zich af. Op 10 april, drie dagen voor Drenthe bevrijd werd, werden 13 mannen uit het Huis van Bewaring gesleept en afgevoerd in twee open legerwagens. Het zijn onder meer tenminste 5 verzetsstrijders uit Assen en 3 Franse parachutisten. Ze zijn onderweg naar een fusilladeplaats bij het Asserbos. Toevallig is Aaf aan het buitenspelen, als ze de legerwagens voorbij ziet rijden en een glimp opvangt van haar vader en broers. Het is de laatste keer dat ze ze zal zien. Die avond worden ze gefusilleerd.

In 1994 wordt de Parallelstraat in Assen omgedoopt tot de Hendrik de Ruiterstraat, als eerbetoon aan de verzetsstrijder. Op 15 september 2017 ontvangen Hendrik en zijn zonen Jaap en Henk postuum de Legion of Honor Award voor getoonde moed in de Tweede Wereldoorlog. En op 4 oktober 2018 krijgen de omgekomen gezinsleden ieder een eigen Struikelsteen in de, dan inmiddels, Hendrik de Ruiterstraat. I.v.m. werkzaamheden zijn de struikelstenen tijdelijk verwijderd. In de tussentijd kan de familie De Ruiter herdacht worden op de fusilladeplaats, nu parkeerplaats bij het sportpark nabij De Bonte Wever, hier staat een monument voor alle personen die daar die avond zijn omgekomen.


Foto: ©Harry de Jong via Traces of War