Pomphuisjes - Radio Kootwijk

Voor de watertoren tref je een tweetal identieke pomphuisjes. Achthoekige huisjes opgemetseld uit steen en vermoedelijk ontworpen door een onbekende Apeldoornse architect. De huisjes zijn later over de pompinstallaties heen gebouwd, om de installatie te beschermen tegen zand en weersinvloeden.

Het water dat moest worden opgepompt is het grondwater van de omliggende, hoger gelegen gebieden. Deze waterader ligt op 30 meter diepte, terwijl het oppompen, vanwege de atmosferische druk, mogelijk is tot 10 meter. De pompen bevinden zich daarom op 20 meter diepte.

Het gat waarin de pompen zich bevinden werd indertijd met de hand uitgegraven. Een betonnen cirkel ter grootte van de pomp diende als mal. Nadat deze was uitgegraven werden betonnen cirkels toegevoegd tot het gat diep genoeg was. Het graven en uittakelen ging uiterst primitief met een driepoot die over het gat werd geplaatst.

De langste smeedijzeren wenteltrap van Nederland leidt naar het plateau waar de pompen staan. Er was voldoende ruimte om het lekwater af te voeren. De pompen werken op de elektriciteit die werd opgewekt in het 50KV station verderop op het complex.

Lange tijd kwam er zeer schoon water uit de grond, doordat het vanuit de hoger gelegen gebieden door het zand naar beneden zakte en gefilterd werd. Echter, toen in de loop der jaren de landbouwgronden meer en meer werden bewerkt met diverse kunstmatige stoffen, werd het water steeds troebeler. Uiteindelijk werd Radio Kootwijk aangesloten op het waternet van Apeldoorn.