Het Zwartewaterklooster - Zwartsluis

In 1233 stichtte bisschop Willebrand van Oldenburg hier een klooster ter nagedachtenis aan zijn voorganger, Otto II. Otto sneuvelde in 1227 tijdens de Slag bij Ane, samen met 148 andere edelen. Hun lichamen werden vermoedelijk over de Vecht naar deze locatie gebracht en begraven op het "Olde Kerkhof". Dit kerkhof ligt nog steeds in Zwartewatersklooster.

Het klooster, bekend als Mariënberg maar al snel Zwartewatersklooster genoemd, werd gebouwd op een rivierduin nabij het Zwarte Water. Het bood onderdak aan 25 adellijke dames, bijgestaan door personeel. De nonnen hielden zich bezig met religieuze taken, terwijl lekenbroeders en -zusters zorgden voor het zware werk en het huishouden. Het klooster was zelfvoorzienend met eigen moestuinen en vee, wat zorgde voor een constante stroom van verse producten

De nonnen speelden een cruciale rol in de ontwikkeling van de omgeving. Ze hielden zich bezig met het ontginnen van het hoogveen, waardoor er meer landbouwgrond beschikbaar kwam. Dit was geen gemakkelijke taak; door bodemdaling stonden de velden vaak onder water, wat leidde tot het bouwen van dijken en andere waterwerken. De kennis en middelen van het klooster waren hierbij onmisbaar.

In de 14e eeuw ontstond er kritiek op de kerkelijke rijkdom en luxe. Geert Grote uit Deventer startte de Moderne Devotie, een beweging die pleitte voor een eenvoudig en toegewijd leven. Ook in Hasselt werd in 1397 een gemeenschap van "zusters van het gemene leven" opgericht, die later in het Mariaklooster gingen wonen. Rond 1580, tijdens de Reformatie, werden de nonnen gedwongen het Zwartewatersklooster te verlaten en onderdak te zoeken in het Mariaklooster.

Er trokken welvarende boerenfamilies in het klooster: hun nieuwe woonhuis. Na de invoering van achternamen door Napoleon in 1811, noemde één van de families zich 'Ten Klooster'. Zij stonden bekend als een echt kooikersgeslacht, met generaties die zich specialiseerden in het ambacht van de eendenjacht. Want naast landbouw speelde de eendenjacht een belangrijke rol in de lokale economie. Eendenkooien, verborgen in dichtbegroeide bossen, werden gebruikt om eenden te vangen voor consumptie en handel. Hoewel het aantal actieve eendenkooien is afgenomen, zijn er nog steeds enkele in de omgeving te vinden, zoals De Hutte en De Oude Kooi.

Hoewel het klooster zelf verdwenen is, leeft de geschiedenis voort in het huidige Zwartewatersklooster. De familienaam 'Ten Klooster' vindt hier zijn oorsprong; in 1811 kozen de bewoners deze naam toen het aannemen van een achternaam verplicht werd. Op de lokale begraafplaats, gelegen op een oude zandopduiking, zijn vele grafstenen te vinden met de namen Ten Klooster en Kloosterziel. Deze begraafplaats wordt nog steeds onderhouden door de gemeenschap en vormt een tastbare link met het verleden.

Foto ter illustratie.