Het koninklijk weeshuis van Buren - Buren

Bij het overlijden van Anna van Buren op 24 maart 1558, erfde haar dochter Maria van Nassau, op tweejarige leeftijd de titel gravin van Buren. Omdat haar vader, Willem van Oranje, veel van huis was, bracht hij Maria en haar broer Filips Willem, na het overlijden van hun moeder, onder bij Maria van Hongarije, de landvoogdes der Nederlanden aan haar hof in Brussel. Hier kreeg de jonge gravin een opvoeding en opleiding passend voor de dochter van een vooraanstaande edelman.

In 1567 toen de situatie in de Nederlanden gespannener werd vanwege de aanvang van de Tachtigjarige Oorlog, nam Willem van Oranje, inmiddels getrouwd met zijn derde echtgenote Charlotte de Bourbon, zijn dochter vanuit Brussel mee naar Dillenburg. Zoon Filips Willem vertrok naar Leuven om daar te gaan studeren.

Op 7 februari 1595 trouwde Maria, op negenendertigjarige leeftijd, in Buren met haar jeugdvriend legeraanvoerder graaf Filips van Hohenlohe. Ze vestigden zich in Buren. Het huwelijk bleef kinderloos. Na het overlijden van haar echtgenoot, in 1606, stichtte Maria in Buren een weeshuis. Ze wist de hand te leggen op het stuk grond waar een Franciscanessenklooster had gestaan, dat inmiddels door een grote brand was verwoest, en liet daar dit prachtige gebouw neerzetten.

In 1613 was het pand gereed en kon het weeshuis in gebruik worden genomen. Er was plek voor 24 wezen met een vroom protestantse afkomst. De weesjes moesten afkomstig zijn uit de oude Egmontse bezittingen: de graafschappen Buren en Leerdam, de baronie van Acquoy en de heerlijkheid IJsselstein. Twaalf meisjes en twaalf jongens. Naast een weeshuisvader en -moeder bestond het vaste personeel uit een kleermaker, een naaijuffrouw en een tuinman. Zij werden bij hun werkzaamheden geholpen door de opgenomen kinderen.

Na het overlijden van Maria op 10 oktober 1616, stelde haar halfbroer Prins Maurits een reglement op en kregen de donkergeklede wezen, een oranje M op hun linkermouw ter herinnering aan de stichteres. Tot 1953 bleef het gebouw een weeshuis voor protestantse kinderen. Daarna werden er tot 1971 voogdijkinderen opgevangen en werd het gebouw beheerd door jeugdzorg.

Bovenop de toegangspoort staan drie beelden die de intentie van Maria van Buren weergeven: geloof, hoop en liefde.