De Tien van Renesse - Renesse

In de herfst van 1944 werd een groot deel van Zeeland bevrijd, maar Schouwen-Duiveland bleef achter. De Duitse bezetter had het eiland grotendeels onder water gezet om geallieerden tegen te houden, waardoor de meeste inwoners, behalve die uit de Westhoek, moesten vertrekken. In december 1944 werd bevolen dat alle mannen tussen de 17 en 40 jaar naar Duitsland moesten voor dwangarbeid. Verzetsmensen verborgen daarop het bevolkingsregister van Renesse om dit te voorkomen, tot woede van de Duitsers.

De verzetsstrijders probeerden naar het bevrijde Noord-Beveland te vluchten, geholpen door Engelse geallieerden. De eerste poging op 6 december mislukte. Op 7 december, tijdens een tweede poging, kwam een Duitse patrouille wel erg dicht bij hun schuilpost. Eén van de verzetsstrijders schoot een Duitse soldaat neer, waarop een vuurgevecht volgde. Zes mannen konden wegvluchten, tien mannen konden niet meer wegkomen en werden gevangengenomen door de Duitse patrouille. Ze werden overgebracht naar Goeree-Overflakkee, waar ze ondanks martelingen niets prijsgaven.

Op 10 december 1944 werden de tien mannen veroordeeld tot de dood door ophanging, een straf die nog niet eerder in Nederland was uitgevoerd. Dominee H.C. Voorneveld mocht hen kort geestelijke bijstand verlenen. De executie vond plaats bij Slot Moermond, waarna de lichamen 48 uur bleven hangen als afschrikmiddel. De zwaargewonde gemeentesecretaris Lazonder, één van de gevangenen die vanwege zijn verwondingen niet naar Goeree-Overflakkee kon worden vervoerd, moest vanaf een brancard toekijken. Hij overleed die nacht en werd alsnog naast zijn compagnons gehangen.

De Duitsers dreigden meer burgers op te hangen indien de zes voortvluchtigen zich niet binnen 48 uur meldden. Vier van hen gaven zich over en overleefden de oorlog, net als de twee die ondergedoken bleven. De lichamen van de tien mannen werden uiteindelijk begraven in een gemeenschappelijk graf in Renesse. Op die plek aan de Oude Moolweg is een grafmonument ingericht.

De plek waar je nu staat is de herinneringssteen waar de gruwelijke executie heeft plaatsgevonden. In 2016 werd een documentaire over De Tien van Renesse gemaakt.

Foto: ©Zeeuws Archief