Altaarsteen Rufia Materna - Millingen aan de Rijn

De Altaarsteen van Rufia Materna is een bijzonder overblijfsel uit de Romeinse tijd, afkomstig uit de regio rondom Millingen aan de Rijn. Lange tijd werd gedacht dat Rufia Materna een godin of priesteres was vanwege inscriptie 'Dea Domina' en dat deze altaarsteen aan haar was gewijd. Nieuw onderzoek van hoogleraar Emily Hemelrijk wijst uit dat het anders zit.

De steen werd opgericht door Rufia's moeder, Mucronia Marcia. Op het moment dat Mucronia Marcia de tekst opstelde, waren haar man, zoon (beiden Rufius Similis geheten) en dochter Rufia Materna - waarschijnlijk als laatste van de drie - overleden. De term 'Dea Domina' verwijst naar de godin Bona Dea, aan wie dit altaar samen met het heilige woud werd gewijd.

De inscriptie op de steen vermeldt drie specifieke data: 17 juli, de feestdag van Bona Dea; 7 oktober, de geboortedag van Rufia Materna; en 21 februari, de laatste dag van de Parentalia, een Romeinse feestdag ter ere van overleden familieleden.

Volgens de inscriptie moest jaarlijks voor alle drie een offer worden gebracht. Dat deed men op 21 februari. Het feit deze herdenkingen werden ingesteld, toont aan dat Mucronia Marcia een vrouw van aanzien was. Dit soort herdenkingen konden mogelijk worden gemaakt door een financieel fonds, waarmee priesters, offerdieren en andere benodigdheden konden worden bekostigd. Mucronia was in staat om dit fonds op te richten en zelfs deze herdenkingsdagen na haar eigen overlijden voort te laten zetten.

De steen heeft eeuwen lang ingemetseld gezeten in de Antonius van Paduakerk in Millingen aan de Rijn. In 1837 werd deze uit geldnood verkocht aan het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden. In 2008 werd een replica van de Altaarsteen door lokaal aannemersbedrijf Spann-Eerden geschonken aan de gemeente Millingen. In 2019 maakte hetzelfde aannemersbedrijf een sokkel waarop de steen geplaatst kon worden. Je bewondert hem voor de ingang van Kulturhus Den Ienloop.