Wild spotten op de Veluwe

Op zoek naar wilde dieren

Dat er op de Veluwe wilde dieren leven, zal voor niemand een verrassing zijn. Maar hoe en waar kun je deze dieren het beste spotten? En naar welke sporen moet je op zoek om de dieren te herkennen? Ontdek dit en meer met de Premium fietsroute: Wild spotten op de Veluwe. Download de route, spring op de fiets en ga met ons op pad.

Beste plekken om wild te zien op de Veluwe

Met veel plezier leiden we je door de habitat van vossen, zwijnen, dam- en edelherten. De route gaat door prachtige natuurgebieden als het Otterlose Zand, de Hoog Buurlose Heide, Nationaal Park de Hoge Veluwe en het Deelerwoud. Elk van deze natuurgebieden lichten we hieronder verder uit. We vertellen je bovendien waar je moet zijn om wild te zien.

Het Deelerwoud is een uitgestrekt natuurgebied op de Veluwe, gekenmerkt door rustige bossen, glooiende heidevelden en veel ruimte voor de dieren. In vergelijking met drukkere gebieden zoals de Hoge Veluwe en Veluwezoom, biedt het Deelerwoud meer rust en daardoor een grotere kans om dieren als damherten, edelherten, vossen en wilde zwijnen te zien. Stop in dit gebied zeker aan de Walweg, één van de beste plekken om wild te spotten. Ook kun je hier vaak sporen en andere tekenen van dieren vinden.
Hoog Buurlose Heide is het gebied tussen Hoog Buurlo en Hoog Baarlo. De heide is al eeuwenoud en wordt ook al eeuwenlang begraasd door schapen en geiten. Dat gebeurt zelfs nu nog: op dit prachtige stukje heide lopen maar liefst twee schaapskuddes. De Hoogbuurlose Heide is een perfecte plek om edelherten te spotten, al moet je dan wel bij zonsopgang of zonsondergang op pad.
Het Otterlose Zand bevindt zich in het Nationaal Park De Hoge Veluwe. Het is een van de oudste, meest waardevolle natuurgebieden binnen het nationaal park. Dat komt onder andere omdat hier jeneverbessen groeien; hoewel voor Nederland inheemse begroeiing, is het toch inmiddels vrij zeldzaam en uniek.
De Hoge Veluwe wordt door velen ook wel het mooiste natuurpark van Nederland genoemd. Je vindt er dan ook een grote variatie aan landschappen: naaldbos, loofbos, heide, zandverstuivingen en zelfs cultuurhistorische akkers. Ook herbergt het park een aantal mooie musea en leven er tal van wilde dieren. Doordat het park omheind is, heb je grote kans om een glimp van de bosdieren op te vangen. Houd je ogen dus open voor zwijnen, diverse herten, vossen en, met veel geluk, zelfs dassen. Bovendien is het nationale park de enige plek in Nederland waar je het ouderwetse schapenras de moeflon kunt bewonderen.

Let op: om het park De Hoge Veluwe en dus ook het Otterlose Zand te bezoeken, heb je een entreeticket nodig. Deze kun je online of bij één van de drie parkingangen kopen.

De mooie Veluwse natuur

Sporen zoeken in het bos

Hoe herken je de aanwezigheid van wilde dieren in het bos? Je kunt op zoek naar sporen als pootafdrukken, uitwerpselen en vraatsporen. We zetten er van elk dier een aantal op een rijtje.

Wilde zwijnen wroeten de grond om, op zoek naar voedsel zoals eikels en regenwormen. De kuilen en poeltjes die daardoor ontstaan zijn heel herkenbaar in het landschap, maar ook belangrijk voor het ecosysteem. De poeltjes trekken namelijk weer andere dieren aan. De pootafdruk is te herkennen aan twee smalle hoefjes naast elkaar, die bovenin spits naar elkaar toe lopen. Eronder zitten vaak nog twee kleine streepjes die naar buiten wijzen.
Edelherten zijn weliswaar groot, maar toch erg moeilijk om te vinden. Ze horen elk kraakje en hebben scherpe ogen, dus het beste kun je stil blijven staan en onopvallende kleding dragen. Je herkent de aanwezigheid van een edelhert aan pootafdrukken in de vorm van een dubbele, smalle hoef die bovenin scherpe puntjes hebben. De mannetjes hebben wat stompere punten dan de vrouwtjes. Dit zijn de voortenen. Omdat een edelhert groot en zwaar is, zie je vaak de achtertenen ook afgedrukt in de vorm van twee stippen aan de onderkant. Damherten en reeën hebben vergelijkbare pootafdrukken, maar een stukje kleiner. De ree is de kleinste hertensoort in Nederland.

De mannetjes van edel- en damherten dragen grote geweien die 's zomers omhuld zijn door een zachte bast. Die wordt er aan het einde van de zomer afgeschuurd tegen bomen. Die veegsporen zijn vaak goed te zien. Lijkt het niet op een veegspoor, maar ziet de boombast er wel gehavend uit? Dan is de kans groot dat de herten een stukje bast met hun tanden hebben afgebroken om op te eten.
Vossen zijn nachtdieren en bovendien erg schuw. Je zult ze dus niet snel zien. Toch kan hun pootafdruk hun aanwezigheid verraden. Die lijken op de afdruk van een hond, maar zijn veel kleiner en langgerekter. Ze graven holen in het zand of onder boomwortels. Ook vraatsporen aan bomen en takken kunnen wijzen op een vos.

Wilde zwijnen in het bos

Tips voor wild spotten

Ga op het juiste moment: Het beste moment om dieren te spotten is vroeg in de ochtend of tegen de avond, wanneer de dieren actiever zijn.
Wees stil en geduldig: Blijf stil en geef de dieren de tijd om aan jouw aanwezigheid te wennen. Dit vergroot de kans om ze te zien zonder hun gedrag te verstoren.
Draag schutkleuren: Kleding in gedempte kleuren zoals bruin of groen helpt je om minder op te vallen en de dieren niet af te schrikken.
Ruik neutraal: Zwijnen kunnen slecht zien, maar ruiken kunnen ze als de beste. Net als eigenlijk alle andere dieren. Onnatuurlijke geuren zoals deodorant, parfum, aftershave en zelfs kauwgom ruiken ze direct. Maak daarom geen gebruik van deze producten als je wild gaat spotten. Maar ook natuurlijke mensengeur ruikt voor hen als bedreiging. Let dus ook op de windrichting en ga zo staan dat jouw geuren van het dier weggewaaid worden.
Blijf in beweging of blijf stil, afhankelijk van het dier: Sommige dieren voelen zich minder bedreigd als je rustig doorloopt, zoals zwijnen en vossen. Anderen sneller tevoorschijn komen als je doodstil blijft staan, zoals herten.
Houd afstand en verstoor de dieren niet: Dit voorkomt dat de dieren zich bedreigd voelen en helpt om hun natuurlijke gedrag te observeren. Houd daarom minimaal 25 meter afstand en voer of aai de dieren niet. Op die manier blijf jij zelf ook het veiligst.
Gebruik een verrekijker: Voor schuwe dieren zoals vossen is het handig om van een afstand te observeren met een verrekijker, aangezien ze zich zelden dichtbij laten zien.

Naar de route