8x fietsroutes voor een weekendje Leiden
Citytrip naar Leiden
Waar denk je aan als je aan de stad Leiden denkt? Misschien aan een gezellige studentenstad, de grachtenpanden en de eeuwenoude monumenten. Misschien denk je aan de burcht, de Pieterskerk of aan natuurmuseum Naturalis. Deze hoogtepunten kun je perfect per fiets verkennen. In en om Leiden, bekend als de Leidse Ommelanden, is het prachtig fietsen. Lees gauw verder en plan je fietstocht door de 'Streek van Verrassingen'!
Ontdek de Sleutelstad
Leiden, de stad waar de Oude en Nieuwe Rijn samenkomen. Eeuwen geleden ontstond het als dorp aan de zeedijk, later bleek de nederzetting een gunstige ligging te hebben voor de handel. In 1266 kreeg het stadsrechten en dankzij de lakennijverheid ontwikkelde de stad zich tot één van de grootste steden in het graafschap Holland. De stad van kennis, cultuur, rijke historie én 'de Sleutelstad'. Maar waar komt die bijnaam eigenlijk vandaan?
Deze bijnaam is terug te leiden tot een vers uit het Evangelie van Matteüs. Daarin zegt Jezus tegen Petrus: “Ik zal u de sleutels geven van het Koninkrijk der Hemelen”. Petrus is de beschermheilige van Leiden. De hoofdkerk van de stad is dan ook vernoemd naar hem: de Pieterskerk. Zodoende is Leiden de stad van de sleutels geworden. In het stadswapen en op de stadsvlag zie je het symbool van twee gekruiste sleutels terugkomen, maar ook in namen van lokale organisaties. Er is een koor, een voormalige meelfabriek, het lokale radiostation en krant en zelfs een lokale politieke partij die in de naam refereert naar de sleutels.
8x fietsen in de Streek van Verrassingen
De omliggende dorpen, het strand en de duinen... Net buiten de Sleutelstad valt er nog veel meer te ontdekken. De Leidse Ommelanden noemen zich uiteraard niet zomaar 'de Streek van Verrassingen'. De streek is bovendien perfect ingericht voor fietsers met een uitgebreid en gemakkelijk te volgen knooppuntennetwerk. Neem dus je fiets mee of huur een fiets tijdens je citytrip Leiden en laat je verrassen door de Leidse Ommelanden.
1. Duin & Zeeroute - 33 km
Vanuit Leiden ben je met de fiets in een mum van tijd bij de Noordzeekust. Met deze fietsroute door de duinen en langs de zee fiets je via Wassenaar naar Nationaal Park Hollandse Duinen en de zee. De Hollandse Duinen strekken zich uit van Hoek van Holland tot Hillegom. De zandbanken in dit park zijn duizenden jaren geleden gevormd en beschermen ons al die tijd al tegen de zee. Het landschap achter de duinen is gevormd door mensen, maar dat maakt de natuur niet minder mooi. Jonge duinen met helmgras, oude veengronden en bomen en struiken die goed bestand zijn tegen de zoute bodem maken het een unieke mix van landschappen.
Langs de kust kom je langs een groot aantal strandopgangen. Leuk om even de fiets neer te zetten en vanaf het zandstrand uit te kijken over de eindeloze zee. Geniet van de zilte zeelucht en de deinende golven. Na een verwarmend hapje en drankje bij een strandpaviljoen ben je weer klaar om de route te vervolgen. Onderweg kom je langs een aantal bezienswaardigheden, waaronder de Vuurbaak in Katwijk aan Zee. Dit is de op één na oudste vuurtoren van Nederland (de Brandaris op Terschelling is de oudste): hij werd gebouwd in 1628. Van juni t/m september kun je tussen 10.00 en 17.00 uur de vuurtoren beklimmen (m.u.v. zondagen).
Interessante afstapmomenten:
- Brasserie Buitenhuis, Valkenburg
- Vuurbaak Katwijk, Katwijk aan Zee
- Valkenburgse Meer, Valkenburg
Kleurrijke bloembollenvelden
2. Landschapsroute - 39 km
De omgeving van Leiden zijn wereldberoemd dankzij de uitgestrekte bollenvelden. Daarom kan een fietsroute door de bollenstreek niet ontbreken. Fiets vanuit hartje Leiden naar Keukenhof en ontdek waarom gasten uit de hele wereld hiernaartoe komen. Je fietst over de oude Boterhuispolder, die al meer dan 400 jaar oud is. Via plassen, waterrijke polders en molens fiets je langs rijen tulpen, narcissen en hyacinten. De velden vormen prachtige kleurrijke lappen over het land. Je ruikt de bloemige geur al van kilometers afstand!
De beste tijd om te gaan is tussen eind maart en half mei. De narcissen bloeien als eerste, daarna volgen de hyacinten. Vanaf half april komen de tulpen op die doorbloeien t/m medio mei. De lente is nog pril in deze periode, dus het kan fris zijn op de fiets. Maar met onze tips om warm te blijven onderweg, is dit een fantastische fietsroute die je niet mag missen. Meer bloembollenroutes? Bekijk dan ook eens onze Top 5 fietsroutes door de Bollenstreek.
Interessante afstapmomenten:
- Brasserie Meelfabriek Zijlstroom, Leiderdorp
- De Tulperij, Voorhout
- Huys te Warmont, Warmond
Boerenlandschap Zuid-Holland
3. Boerenkaasroute - 16 km
Leiden wordt ten noordoosten en zuidwesten omgeven door polderlandschap. Deze polders lenen zich uitstekend voor het boeren leven. Hier zie je het typisch Hollandse plaatje: koeien grazen rustig op de groene weides, in de verte zie je de molens draaien. Op de boerderijen waar je langs fietst worden de koeien gemolken, waar de boeren op hun beurt weer de lekkerste kazen, yoghurt, boerenijs en nog veel meer producten van maken. Zin om met de familie op pad te gaan in Leiden? Stap op de fiets langs de boerderijen, waar de kinderen uitgebreid kunnen spelen en rondkijken, en waar jij even heerlijk kunt genieten van de rust en de streekproducten.
Fiets langs het water, een ijsboerderij en héél veel kaasboerderijen met deze fietstocht van Leiden naar Zoeterwoude . Onderweg zul je meerdere keren genieten van prachtige uitzichten.
Interessante afstapmomenten:
- De tuin van de smid, Leiden
- IJsboerderij De Jong, Zoeterwoude
- Kaasboerderij van Veen, Zoeterwoude
Romeinse sporen bij Leiden
4. Limes Matiloroute - 15 km
We zeiden het al: Leiden is een stad vol cultuur en geschiedenis. Op de fiets ontdek je met enkele uren ontspannen trappen een heleboel nieuwe dingen uit de omgeving. Wist je bijvoorbeeld dat er 2000 jaar geleden Romeinen in Leiden rondliepen? In de stad is een Romeins grensfort ontdekt: Castellum Matilo. Op deze plek, gelegen tussen woonwijken, vind je nu het Archeologisch Park Matilo. Het grensfort is er zoveel mogelijk nagebouwd, om je een idee te geven hoe het eruit heeft gezien. Aarden wallen met daarop hoge wachttorens geven aan waar de Romeinse aardwallen hebben gelegen. De ijzeren damwanden verwijzen naar het kanaal van Corbulo, dat de Romeinen groeven tussen de Rijn en de Maas. Er wordt ook stilgestaan bij hoe de lokale bevolking en de Romeinen van elkaars cultuur en tradities leerden en zo hun eigen samenleving creëerden. Het park is openbaar toegankelijk.
Interessante afstapmomenten:
- Brasserie Park, Leiderdorp
- Archeologisch Park Matilo, Leiden
- Recreatiestrand Munnikkenpolder, Leiderdorp
Molen bij zonsondergang
5. Molens & Meerroute - 34 km
Overal in de omgeving van Leiden kom je molens tegen. Stuk voor stuk speelden ze een belangrijke rol in het creëren van het huidige landschap. De polders zijn dankzij deze iconische bouwwerken drooggemalen, waardoor er tot op de dag van vandaag kan worden gewoond, gewerkt en… gefietst! Je maakt een prachtige tocht door het uitgestrekte groene landschap van Het Groene Hart en komt halverwege dwars door het Braassemermeer. Onderweg bezoek je maar liefst twintig molens en ontdek je hun eeuwenoude verhalen.
Interessante afstapmomenten:
- Brasserie De Poort, Leiden
- Lijkermolen I, Rijpwetering
- Lijkermolen II, Rijpwetering
Historisch centrum van Voorschoten
6. Zilverroute Voorschoten - 16 km
Vlak onder Leiden ligt Voorschoten: de ‘Parel aan de Vliet’. Halverwege de 19e eeuw verhuisde de zilverfabriek van Utrecht naar hier, waardoor Voorschoten van een landelijk dorp in één keer veranderde naar een modern handelsdorp. De gevelpanden aan de grachtjes zijn overblijfselen van de welvaart die het dorp heeft gekend. Veel inwoners werden zilversmid of fabrieksmedewerker. Het Ambachts- en Baljuwhuis en De Inktpot zijn voormalige huizen van respectievelijk zilversmidleerlingen en administratieve medewerkers van de Zilverfabriek.
De Zilverfabriek werd gebouwd bij Buitenplaats Berbice en is een prachtig gebouw geworden dat je niet direct herkent als fabriek. Het is een lang wit gebouw met een chique voorgevel, ruiten met bogen en trapgevels aan beide uiteinden. Ten slotte kom je langs het fraaie Kasteel Duivenvoorde.
Al deze en meer unieke kenmerken maken deze zilverroute een onverwacht leerzaam en leuk dagje weg.
Interessante afstapmomenten:
- Hof van Duivenvoorde, Voorschoten
- De Zilverfabriek (Buitenplaats Berbice), Voorschoten
- Ambachts- en Baljuwhuis, Voorschoten
Trekvaart Leiden
7. Trekvaartroute - 19 km
In de 17e eeuw vond het openbaar vervoer veelal plaats via trekschuiten. Deze boten werden voortgetrokken door paarden en vervoerden voornamelijk de rijke inwoners van Leiden. In deze eeuw werd het trekschuitennetwerk verder uitgebreid met de Haarlemmertrekvaart, ook wel de Leidsevaart genoemd. Hierdoor kon men van Leiden naar Haarlem en Amsterdam reizen en andersom. En daar zaten zowel de Leidse als de internationale kooplieden op te wachten, want de Leidse lakenindustrie barstte inmiddels bijna uit zijn voegen. Het 'Nieuw Leids Laken', dat rond 1660 werd ontwikkeld, werd één van de belangrijkste exportproducten van Nederland. Dankzij de trekvaarten kon Leiden zijn internationale handelspositie versterken en behouden, zelfs toen de Gouden Eeuw op zijn einde liep.
Toen in de 19e eeuw treinen werden geïntroduceerd, kwamen de trekvaarten langzaam maar zeker te vervallen. Nu ligt er spoor tussen Leiden en Haarlem, maar de trekvaart bestaat nog steeds. Fiets vanuit het centrum van Leiden langs een stukje van dit historische kanaal. Kun je je voorstellen dat hier vroeger boten vol passagiers, voortgetrokken door trekpaarden, aan je voorbij gingen?
Interessante afstapmomenten:
- Kasteel Oud Poelgeest, Oegstgeest
- Museum De Lakenhal, Leiden
- Wereldmuseum Leiden, Leiden
Op de fiets met het gezin
Weekendje Leiden met het gezin
Alle bovengenoemde fietsroutes zijn uitstekend te fietsen met kinderen. De tochten zijn niet te lang en zitten bomvol leuke afstapmomenten. Maar de volgende route is speciaal gemaakt voor de hele familie en biedt je gegarandeerd een actief en leerzaam dagje uit.
8. Familie Fiets & Food Route - 27 km
Tijdens dit gezinsuitje maak je samen kennis met de streek en leer je waar duurzaam eten vandaan komt. Je fietst door de eeuwenoude Boterhuispolder en de polders van Kaag en Braassem. Onderweg kom je langs allerlei boerenbedrijven, waar je kunt zien hoe verschillende streekproducten worden geproduceerd. Natuurlijk zijn de lekkernijen te koop in de boerderijwinkels op de route. Maar er is meer! Je kunt spelen in de hooiberg, snoepen van ambachtelijk boerenijs en op zoek naar echte Lakenvelder koeien.
Extra leuk: Bij elk afstapmoment is een QR-code te vinden. Scan de code en je kunt een video bekijken die je een kijkje achter de schermen geeft!
Tip: Is 27 kilometer toch te lang? Kies dan de korte versie van 8 km en fiets langs de Zijl naar een aantal leuke boerderijen.
Interessante afstapmomenten:
- Boerderij Boterhuys, Warmond
- Lakenvelder Boerderij Boterhuispolder, Warmond
- Landwinkel Castelijn, Rijpwetering
Bezienswaardigheden in Leiden
We kunnen gerust zeggen dat de sleutels ook als metafoor dienen voor de toegang tot de ‘Stad van Ontdekkingen’, zoals de tweede bijnaam voor Leiden luidt. Want er zijn tal van verrassende bezienswaardigheden in de stad. Het centrum is lekker compact, waardoor de hoogtepunten dicht bij elkaar liggen. Een stadswandeling laat je kennismaken met de mooie bezienswaardigheden. Deze mag je absoluut niet missen tijdens je weekendje weg in Leiden:
-
De Burcht
De burcht in Leiden is één van de oudste burchten van Nederland. Ooit was het onderdeel van het Mottekasteel. Beklim de trappen naar het rondlopende uitkijkplatform voor een prachtig uitzicht over de stad. -
Pieterskerk
Deze enorme 12e-eeuwse kerk is een echte blikvanger in het centrum. Je kunt hem bijna niet missen. De kerk is van dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 18.00 uur van binnen te bezichtigen, waar je de ruim 900 jaar aan geschiedenis ontdekt. -
Stadhuis en de Koornbrug
Al in de middeleeuwen stond aan deze straat het Leidse stadhuis. In 1595 kreeg de voorgevel het huidige, indrukwekkende uiterlijk. In de gevel kun je verschillende elementen herkennen die herinneren aan het Leidens Beleg en Ontzet, toen de stad werd bevrijd van de Spaanse troepen. Tegenover het Stadhuis staat de Koornbrug. Zoals de naam al zegt: op deze brug werd eeuwenlang koren verhandeld. Om de oogst droog te houden, werd er in 1834 een overkapping gebouwd. Daarmee is de brug de oudste overdekte brug van Nederland. -
Hortus Botanicus
De oudste botanische tuin van Nederland, waar je dagelijks welkom bent om de unieke plantencollectie te bewonderen. Van de Chinese lotus tot tropische orchideeën, en van vleesetende planten tot de zeldzame Victoria amazonica, oftewel de reuzenwaterlelie. De eerste tulp van Nederland is in deze tuin geplant! -
Leidse hofjes
Leiden telt maar liefst 35 hofjes. Ze vormen een oase van rust in de bruisende binnenstad. Ze worden nog steeds bewoond, dus houd rekening met de privacy van de bewoners.
