Elbug

Het is moeilijk voor te stellen dat de vissersschepen hier ooit af en aan voeren. Toen Flevoland en het Veluwemeer nog de Zuiderzee waren. Toch vind je in Elburg nog veel terug van het ooit zo florerende visserijverleden aan de Zuiderzee. Precies daarnaar gaan we vandaag op zoek!

Van oudsher was Elburg een bloeiend vissers- en handelsstadje aan de oevers van de Zuiderzee. Dankzij de open verbinding met de Noordzee konden vissers met relatief kleine schepen – de befaamde botters – de zee op, op zoek naar haring, ansjovis en later ook aal. De visvangst zorgde voor een stabiele inkomstenbron en trok ambachtslieden aan die scheepsbeslag smeedden, masten timmerden en netten repareerden. De natuurlijke inham bij Elburg bood beschutting tegen zwaar weer, terwijl de nabijgelegen dijken extra bescherming boden in tijden van onstuimige wind en hoge golven. Toch bleek zelfs deze verdediging niet altijd voldoende.

Door de eeuwen heen kreeg Elburg te maken met verwoestende stormvloeden. De dijken braken, huizen werden meegesleurd en landbouwgronden veranderden in zompige binnenmeren. Telkens weer moesten mensen evacueren, verdronk er vee en stond de visserij onder druk, omdat de infrastructuur grotendeels verwoest raakte. De opeenstapeling van dit soort rampen leidde uiteindelijk tot het besef dat de Zuiderzee structureel moest worden beteugeld.

Ingenieur Cornelis Lely, lid van de in 1886 opgerichte Zuiderzeevereeniging, presenteerde in 1891 zijn plannen om de Zuiderzee af te sluiten en (deels) droog te leggen. Aanvankelijk stuitte hij op hevige tegenstand, ook tijdens de periodes dat hij zelf minister was. Pas na de verwoestende Stormvloed van 1916 en de hongersnood van 1918 gaf het parlement groen licht voor zijn Zuiderzeewet. In 1932 was de Afsluitdijk gereed en veranderde de Zuiderzee in het zoete IJsselmeer. Daarmee verdween voor Elburg de zoutwatervisserij die eeuwenlang de levensader van de stad was geweest.

Ondanks deze ingrijpende omslag blijft het rijke visserijverleden nog altijd voelbaar in Elburg. Vissershuizen, oude botters en musea herinneren aan de tijd dat de zee direct voor de deur lag. De sterke band met het water is daarmee niet verdwenen, maar heeft juist een nieuwe gedaante gekregen: het IJsselmeer en het Veluwemeer bieden nu rust, ruimte en recreatie, terwijl de verhalen over de oude Zuiderzee en de ooit zo trotse vissersvloot een belangrijk onderdeel vormen van het erfgoed van Elburg.



Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Désirée van Uffelen.