Vasse, Mander, Vriezenveen

Vriezenveen is ontstaan als een koloniedorp, gesticht voor veenarbeiders. Zij moesten het natte veen ontginnen om er werkbaar land van te maken. Dit verschilt ten opzichte van veel andere omliggende dorpen, die vooral als boerennederzettingen zijn ontstaan. Vriezenveen bleef door zijn achtergrond een uniek dorp. Toch ontstond vanuit de omliggende dorpen het vooroordeel dat Vriezenveners smokkelaars zouden zijn en zich bezighielden met criminele praktijken. Of dit echter specifiek iets Vriezenveens was, valt te betwisten, want smokkelen kwam vooral voor in de dorpen die dichter bij de Duitse grens liggen.

In de 19e eeuw, maar ook tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog, werden allerlei goederen illegaal de grens overgebracht. Luxeproducten zoals hoogwaardige textiel, boter, sigaren, zeep en koloniale waren zoals koffie en rietsuiker. Maar ook vee was waardevol. Almelo, met zijn vele fabrieken en dus grote prodcutie van waardevolle goederen, was een perfecte plek voor smokkelwaar. Zelfs tot ver in de jaren '70 bleven de smokkelpraktijken bestaan.

Tijdens deze fietsroute door grensdorpen zoals Mander kom je langs oude grenspalen en misschien zelfs een verborgen commiezenhut, die in ere is hersteld. Cafés hielpen smokkelaars destijds, door via hun gordijnen te laten zien of grensbewakers in de buurt waren. Molens dienden vaak als geheime opslagplaatsen voor smokkelwaar. In de winter speelde ook de lokale traditie van het midwinterhoornblazen een rol, waarbij de bewoners smokkelaars waarschuwden voor dreigend gevaar.

Oorspronkelijk werd de midwinterhoorn geblazen om kwade geesten te verjagen, maar later, met de komst van het christendom, kreeg het een nieuwe betekenis tijdens de Adventstijd. In de middeleeuwen werd het gebruikt om katholieke boeren te waarschuwen voor de protestantse drost die illegale katholieke kerkdiensten kwam controleren. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende de hoorn zelfs om onderduikers te alarmeren. Hoewel het instrument nu niet meer wordt gebruikt om mensen te waarschuwen, wordt de midwinterhoorn nog steeds gedemonstreerd in de regio. Vooral tussen de eerste zondag van Advent en Driekoningen. Fiets je deze route in de winter, kijk dan zeker even of er lokale evenementen worden georganiseerd.

Alvast een paar tips van ons: In het dorpshuis en bij de kerk van Geesteren, in Vasse en bij locaties zoals Watermolen Frans worden jaarlijks activiteiten georganiseerd waar je de traditionele hoorn kunt horen en de rijke historie ervan kunt ervaren.