Rauw veen bij Rucphen
Rucphen, Oudenbosch, Etten-Leur
Al vanaf 1250 kochten Vlaamse welgestelde particulieren en kerkelijke instellingen grote veengebieden in West-Brabant. De metersdikke veenpakketten waren zeer geschikt voor turfwinning. Turf is een brandstof die wordt gemaakt van gedroogd veen dat bestaat uit afgestorven planten die in een waterrijk gebied zijn samengeperst. Deze veenlaag is ontstaan na de laatste ijstijd, zo'n 10.000 jaar geleden, toen het ijs begon te smelten en plassen vormde in het landschap. Het veen bleef duizenden jaren doorgroeien totdat turfstekers hun schoppen in de grond zetten om steden als Gent, Antwerpen en Brugge van energie te voorzien. De gebruikelijke naam voor veen is in deze streek moer. Om turf vanuit de turfwingebieden naar de Vlaamse steden te vervoeren werden diverse kanalen met de hand uitgegraven. Op het hoogtepunt van de turfwinning lag in deze omgeving 350 kilometer aan waterwegen, de zogeheten turfvaarten. Waar een turfvaart aansluiting vond op een rivier, werd een overslaghaven, een turfhoofd, aangelegd. Daar werd de turf uit de kleine turfschuiten geladen, verkocht en op zeewaardige zeilschepen gezet. In 1300 ontstond zo’n haven bij Oudenbosch waar grote schepen vanaf de rivieren de Mark en Dintel konden aanmeren. Het dorp Oudenbosch dankt zijn bestaan aan de grootschalige turfproductie. De turfvaarten dienden niet alleen voor vervoer. Voordat een veengebied afgegraven kon worden, moest het eerst ontwaterd worden. Daarom wordt het ontginningsgebied omringd door afwateringsloten, de zogenoemde riolen. Nadat het water was weggelopen (een proces van 2 tot 10 jaar), kon in het voorjaar begonnen worden met turfsteken. Het afgegraven veen werd opgestapeld op legakkers. Het opstapelen gebeurde zodat de wind erdoor kon blazen, waardoor de turf in de zomermaanden nog droger werd. Nadat de gedroogde turf verkocht was aan een turfschipper werd het met behulp van kruiwagens naar de schuit gebracht. Op 4 maart 1590 vervoerde het Leurse turfschip van Adriaan van Bergen echter heel iets anders dan turf. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog opperde hij een list bij Prins Maurits om met een turfschip de stad Breda terug te veroveren van de Spanjaarden. Tussen 1250 en 1750 blijft turfwinning een belangrijke economische activiteit in deze regio. Gedurende deze periode schuiven de turfstekers steeds verder op naar het zuiden. Hierdoor werden de turfvaarten die de veengebieden verbonden met de bevaarbare rivieren alsmaar langer. Zodra een veengebied uitgeput raakte, werd het gebied en de verwante infrastructuur verlaten. In 1970 kocht Brabants Landschap het turfgebied de Pannenhoef om meer natuur te realiseren. Langzaam is het gebied omgevormd tot natuurgebied van circa 706 hectare, gelegen tussen de gemeenten Zundert, Etten-Leur en Rucphen. En turf? Dat is met de komst van steenkool als brandstof in de twintigste eeuw langzaam uit Nederland verdwenen. Op deze route kom je diverse veenpalen tegen. De borden zijn door de omliggende gemeenten geplaatst om de turfhistorie weer te geven. Halverwege de route kun je even lekker zwemmen of een SUP huren bij de Westpolderplas in Etten-Leur. Deze premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Elwin Croeze.
| Routebeschrijving | Afstand | Totale afstand | |
|
Start: Meerven , 4715 SL Rucphen | 45.7 KM | |
|
Van
61
naar
74
|
3338 M | 3.3 KM | |
| Vertrek in noordelijke richting | 876 M | ||
| Ga iets naar links naar Pierestraat | 546 M | ||
| Ga rechtsaf naar Kade | 560 M | ||
| Ga linksaf naar Sint Martinusstraat | 483 M | ||
| Houd rechts aan, tot Sint Martinusstraat | 113 M | ||
| Ga in de aangegeven richting | 54 M | ||
| Ga links naar Rucphenseweg | 706 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 74 | 0 M | ||
|
Van
74
naar
73
|
1441 M | 1.4 KM | |
| Neem Rucphenseweg in noordwestelijke richting | 1.4 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 73 | 0 M | ||
|
Van
73
naar
54
|
477 M | 0.5 KM | |
| Vertrek in oostelijke richting | 47 M | ||
| Ga rechtdoor naar Pastoor van Breugelstraat | 430 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 54 | 0 M | ||
|
Van
54
naar
84
|
759 M | 0.8 KM | |
| Neem Pastoor van Breugelstraat in noordelijke richting | 103 M | ||
| Houd rechts aan, tot Pastoor van Breugelstraat | 656 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 84 | 0 M | ||
|
Van
84
naar
80
|
3269 M | 3.3 KM | |
| Neem Pastoor van Breugelstraat in noordelijke richting | 696 M | ||
| Rechts afbuigen om op Pastoor van Breugelstraat te blijven | 19 M | ||
| Sla links om op Pastoor van Breugelstraat te blijven | 13 M | ||
| Sla rechts om op Pastoor van Breugelstraat te blijven | 376 M | ||
| Ga linksaf naar Vaartweg | 1.4 KM | ||
| Sla links om op Vaartweg te blijven | 791 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 80 | 0 M | ||
|
Van
80
naar
83
|
3947 M | 3.9 KM | |
| Neem Markt in oostelijke richting | 100 M | ||
| Ga linksaf naar Fenkelstraat | 181 M | ||
| Ga iets naar links naar Professor van Ginnekenstraat | 167 M | ||
| Ga rechtsaf naar Kade | 252 M | ||
| Ga rechtsaf naar Wilhelminaplein | 394 M | ||
| Ga links naar Markt | 408 M | ||
| Ga iets naar rechts | 181 M | ||
| Ga rechtdoor naar Bosschendijk | 961 M | ||
| Ga rechts naar Bosschendijk | 1.3 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 83 | 0 M | ||
|
Van
83
naar
78
|
1896 M | 1.9 KM | |
| Vertrek in oostelijke richting | 28 M | ||
| Ga rechtdoor naar Sint Bernardusstraat; St. Bernardusstraat | 1.1 KM | ||
| Ga rechtsaf | 17 M | ||
| Ga iets naar links | 34 M | ||
| Ga iets naar rechts naar Hofstraat | 166 M | ||
| Ga linksaf naar Sint Janstraat; St. Janstraat | 555 M | ||
| Ga rechtsaf naar Sprangweg | 17 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 78 | 0 M | ||
|
Van
78
naar
82
|
1967 M | 2 KM | |
| Neem Sprangweg in oostelijke richting | 254 M | ||
| Ga rechtsaf naar Palingstraat | 1.7 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 82 | 0 M | ||
|
Van
82
naar
20
|
1355 M | 1.4 KM | |
| Neem De Opslag in zuidoostelijke richting | 1.4 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 20 | 0 M | ||
|
Van
20
naar
2
|
2341 M | 2.3 KM | |
| Neem Rioolseweg in noordelijke richting | 1.7 KM | ||
| Ga rechtsaf naar Bollendonkseweg | 660 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 02 | 0 M | ||
|
Van
2
naar
44
|
3058 M | 3.1 KM | |
| Neem Windgat in oostelijke richting | 665 M | ||
| Ga rechtsaf naar Achtergat | 774 M | ||
| Ga links naar Achtergat | 280 M | ||
| Ga rechtdoor naar Westpolderpad | 937 M | ||
| Ga linksaf | 402 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 44 | 0 M | ||
|
Van
44
naar
7
|
992 M | 1 KM | |
| Vertrek in zuidoostelijke richting | 39 M | ||
| Ga rechts naar Leurse Dijk | 63 M | ||
| Ga rechtsaf | 17 M | ||
| Ga linksaf | 537 M | ||
| Ga linksaf | 7 M | ||
| Ga rechtsaf naar Leurse Dijk | 329 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 07 | 0 M | ||
|
Van
7
naar
23
|
5014 M | 5 KM | |
| Neem Lange Brugstraat in westelijke richting | 99 M | ||
| Ga linksaf naar Van Bergenplein | 538 M | ||
| Ga iets naar links | 26 M | ||
| Ga rechtdoor naar Lichttorenhoofd | 1.1 KM | ||
| Ga linksaf naar Bredaseweg | 275 M | ||
| Sla links om op Bredaseweg te blijven | 32 M | ||
| Ga rechtsaf naar Hoge Vaartkant | 464 M | ||
| Ga rechts naar Bollenstraat | 521 M | ||
| Ga rechts naar Hoge Vaartkant | 1.2 KM | ||
| Sla links om op Hoge Vaartkant te blijven | 715 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 23 | 0 M | ||
|
Van
23
naar
21
|
487 M | 0.5 KM | |
| Neem Zandspui in zuidwestelijke richting | 487 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 21 | 0 M | ||
|
Van
21
naar
19
|
2750 M | 2.8 KM | |
| Neem Zandspui in zuidwestelijke richting | 12 M | ||
| Ga links naar Rijsbergseweg | 269 M | ||
| Ga rechtsaf naar Klappenberg | 419 M | ||
| Ga linksaf naar Schuitvaartjaagpad | 2.1 KM | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 19 | 0 M | ||
|
Van
19
naar
87
|
681 M | 0.7 KM | |
| Neem Schuitvaartjaagpad in zuidwestelijke richting | 162 M | ||
| Ga iets naar rechts naar Ettensebaan | 519 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 87 | 0 M | ||
|
Van
87
naar
86
|
1374 M | 1.4 KM | |
| Vertrek in westelijke richting | 1.2 KM | ||
| Ga iets naar rechts naar Pannenhoef | 165 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 86 | 0 M | ||
|
Van
86
naar
9
|
1292 M | 1.3 KM | |
| Neem Oosteindseweg in noordwestelijke richting | 640 M | ||
| Ga iets naar links naar Lokkerberg | 652 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 09 | 0 M | ||
|
Van
9
naar
77
|
4085 M | 4.1 KM | |
| Neem Oosteindseweg in noordwestelijke richting | 932 M | ||
| Ga linksaf naar Turfstraat | 1.6 KM | ||
| Ga rechts naar Klein Zundertseweg | 544 M | ||
| Ga rechtsaf naar Akkerstraat | 823 M | ||
| Ga linksaf naar Omgangstraat | 178 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 77 | 0 M | ||
|
Van
77
naar
12
|
3694 M | 3.7 KM | |
| Neem Vorenseindseweg in zuidwestelijke richting | 136 M | ||
| Rechts afbuigen om op Vorenseindseweg te blijven | 1.6 KM | ||
| Ga links naar Commandoweg | 693 M | ||
| Ga rechtsaf naar Zundertseweg | 234 M | ||
| Ga linksaf | 705 M | ||
| Ga rechtdoor naar Vennestraat | 331 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 12 | 0 M | ||
|
Van
12
naar
98
|
880 M | 0.9 KM | |
| Vertrek in westelijke richting | 227 M | ||
| Ga linksaf | 56 M | ||
| Ga in de aangegeven richting | 597 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 98 | 0 M | ||
|
Van
98
naar
61
|
562 M | 0.6 KM | |
| Vertrek in noordelijke richting | 562 M | ||
| U bent gearriveerd bij knooppunt 61 | 0 M |
