Borger, Schoonloo, Drouwen

Eén op de drie Drentse hunebedden bevindt zich binnen de gemeentegrenzen van Borger. Zo ook het Hunebedcentrum, gelegen bij het grootste hunebed van Nederland, in Borger dus. Deze fietsroute leidt je langs deze hunebedden en meer. Enkele van de hunebedden op deze route staan in paren van twee, en er is zelfs een drietal hunebedden dat gezamenlijk een driehoek vormt. Waarom deze hunebedden zo dicht bijelkaar geplaatst zijn, is ondanks de vele onderzoeken naar de megalitische grafmonumenten, nooit opgehelderd.

De hunebedden zijn de oudste zichtbare bouwwerken in Nederland, gebouwd door het Trechterbekervolk rond 4400 voor Christus. Deze prehistorische mensen gebruikten gigantische zwerfkeien, die tijdens de ijstijd vanuit Scandinavië naar Nederland werden gevoerd. De zwerfkeien (megalieten) konden soms wel 40 ton wegen. Met primitieve middelen en veel mankracht wisten ze deze kolossale stenen te verplaatsen en op te stapelen tot indrukwekkende grafmonumenten. Hoe ze dat precies deden blijft nog altijd gedeeltelijk in nevelen verhuld, al zie je in het Hunebedcentrum in Borger een mogelijk antwoord op deze vraag.

Binnen de grafkelders van het Trechterbekervolk, die zij onder de hunebedden groeven, werden vele bijzondere voorwerpen gevonden. Denk hierbij aan de kenmerkende trechterbekers, maar ook aan andere aardewerken zoals schalen, flessen en emmers, maar ook aan wapens, sieraden en menselijke resten. Deze artefacten geven ons inzicht in de gebruiken en rituelen van het Trechterbekervolk. Ze werden zorgvuldig geplaatst in de grafkamers, mogelijk als grafgiften om de overledenen te begeleiden in het hiernamaals. In het Drents Museum in Assen en in het Hunebedcentrum in Borger zijn veel van de opgegraven artefacten in de collectie opgenomen en te bewonderen.

In de loop der eeuwen hebben de hunebedden veel te verduren gehad. In de middeleeuwen werden ze vaak gezien als duivelse werken en werden de stenen soms hergebruikt voor de bouw van kerken en andere gebouwen. Gelukkig werden in latere eeuwen veel van deze stenen teruggevonden en waar mogelijk teruggeplaatst.

Het systematische onderzoek naar hunebedden begon in het begin van de 20e eeuw met professor Dr. Albert van Giffen. Hij documenteerde en restaureerde vele hunebedden in opdracht van de Nederlandse overheid. Zijn werk legde de basis voor ons huidige begrip van deze monumenten, al zijn zijn bevindingen niet onomstreden gebleken. Tijdens zijn restauraties ging hij regelmatig uit van, wat hij zelf ook noemde: giswerk, omdat de oorspronkelijke situatie niet altijd met zekerheid vast te stellen was. Later, in de jaren tussen 1960 en 1970, richtte Dr. Jan Albert Bakker zich op de inhoud van de grafkamers, wat resulteerde in een schat aan informatie over de rituelen en het dagelijks leven van het Trechterbekervolk.

Eventuele nieuwe onderzoeken zullen niet meer met opgravingen gepaard gaan. Enerzijds omdat bodemonderzoek onvermijdelijk de oorspronkelijke situatie aantast en anderzijds omdat men niet verwacht dat nieuwe opgravingen tot nieuwe inzichten zullen leiden. Toekomstige archeologen zullen dus andere technieken moeten bedenken voor hun onderzoek. Maar het blijft waarschijnlijk dat de megalitische grafmonumenten ook altijd enigszins een mysterie zullen blijven. En dat maakt ze misschien nog net een beetje interessanter!



Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Désirée van Uffelen.