Zandvoort, Haarlem, Overveen

Nergens in Nederland vind je zo’n hoge concentratie buitenplaatsen, landgoederen en landhuizen als in de regio Zandvoort, Overveen, Bloemendaal en Aerdenhout. De prachtige duingebieden tussen deze plaatsen vormden de ideale locatie voor rijke Amsterdammers om tot rust te komen en bovendien hun rijkdom tentoon te stellen.

Veelal zijn de eerste eigenaren van de buitenplaatsen in deze regio, of hun families, rijk geworden in de Gouden Eeuw. De Gouden Eeuw verwijst naar de periode van grote economische, culturele en politieke bloei in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Deze periode strekt zich ongeveer uit van het einde van de 16e eeuw tot het begin van de 18e eeuw, met als hoogtepunt de jaren 1600 tot 1672. De Gouden Eeuw zag de opkomst van de Nederlandse handel over de hele wereld, met de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) en de West-Indische Compagnie (WIC) die dominante handelsorganisaties werden.

Koopmannen zoals Jan Gijsen Middelkoop en Carl du Moulin, maar ook politici zoals de Amsterdamse burgemeester Joan Munter, behoorden tot de puissant rijke elite die zich een buitenverblijf konden veroorloven. Zij wilden de drukte en vervuiling van de stad ontvluchten en lieten de, voor die tijd, typische lust-plaetsen bouwen. Een typische lust-plaetse bestond uit een elegant landhuis omgeven door weelderige siertuinen, een boomgaard, en diverse bijgebouwen zoals een koetshuis, stallen en een boerderij. De frisse lucht en serene omgeving van Kennemerland maakten deze buitenplaatsen tot populaire zomerverblijven. Wat begon als een ontsnappingsplek, groeide al snel uit tot een statussymbool: hoe indrukwekkender het huis en de tuinen, hoe groter het prestige van de eigenaar.

Deze korte route voert je langs de buitenplaatsen van Jan Gijsen Middelkoop (Kasteel Duinlust), Carl du Moulin (Landgoed Elswout en Landgoed Koningshof) en Joan Munter (Buitenplaats Duinvliet). Maar er zijn er nog veel meer. Eind 17e eeuw kende de regio maar liefst 36 van deze luxueuze buitenverblijven, inclusief uitgestrekte landgoederen, van de rijken. Sommige kun je nog bezoeken; vaak is alleen de tuin toegankelijk. Let op: niet alle buitenplaatsen zijn toegankelijk voor fietsers en e-choppers, het is dus belangrijk dat je goed ter been bent. Parkeer je fiets of e-chopper en loop een rondje over het landgoed of door de tuinen, of bewonder (op je fiets) het landhuis vanaf een afstand. Houd er rekening mee dat e-choppers alleen op de daarvoor bestemde paden mogen rijden. Je kunt je e-chopper ook even parkeren om het gebied te voet te verkennen.


Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Désirée van Uffelen.