Woerden, Oudewater, Haastrecht

Herman de Man (Woerden, 1898-1946), was in de jaren dertig van de 20e eeuw een bekend schrijver. ‘De Man’ was zijn pseudoniem, hij heette officieel Salomon Herman Hamburger. Hij was het jongste en derde kind van twee Joodse ouders. Zijn vader was een arme koopman. Het gezin verhuisde regelmatig, steeds op zoek naar betere leefomstandigheden. Vanaf zijn 3e levensjaar woonde het gezin in Polsbroekerdam, en van zijn 12e tot 17e in Oudewater. Al in zijn puberteit bleek hij een onrustig karakter te hebben. Hij liep regelmatig van huis weg en op zijn 17e vertrok hij naar Amsterdam.

Een vast inkomen had hij nooit, hij scharrelde zijn levensonderhoud bij elkaar en leidde een zwervend bestaan. In 1918 kwam hij vanwege dienstweigering in de gevangenis terecht en in 1919 vluchtte hij naar België om aan een straf te ontkomen die hij had gekregen wegens oplichting van een bedrijf, waar hij tijdelijk had gewerkt.

In België begon hij te schrijven als zelfstandig journalist, maar hij verdiende daar nooit een volledig inkomen mee. Jarenlang bleef hij rondzwerven, in Frankrijk, België en ook weer in Nederland.

In 1923 leerde hij de 7 jaar jongere Eva Jeanette Marie Kalker kennen, met wie hij zou trouwen. In 1924 kregen zij hun eerste kind, er zouden er nog zes volgen. Met zo veel monden te vullen ging hij langzaamaan een geregelder leven leiden, hetgeen ook mogelijk werd door het schrijverschap, waarin hij steeds succesvoller werd. In 1925 brak hij bij het grote publiek door met zijn roman ‘Het wassende water’.

In deze roman beschrijft hij het leven van Gieljan Beijen, een boerenzoon uit het buurtschap Hoenkoop. Deze Gieljan weet zich op te werken tot dijkgraaf van het waterschap en vervult een heldenrol als hij in een noodsituatie besluit de polders Lopikerwaard en Krimpenerwaard te laten onderlopen. Hierdoor behoedt hij de steden Woerden, Gouda, Utrecht en Rotterdam voor overstromingen. ‘Het wassende water’ geeft een goed beeld van hoe in Nederland de waterhuishouding werkt, die de polders vruchtbaar maken en de steden droog houden. Daarnaast schetste Herman de Man in deze, en ook in zijn andere romans, een liefdevol maar kritisch beeld van het polderleven: hij hekelde het calvinisme en de grote kloof tussen rijke boeren en arme landarbeiders. ‘Het wassende water’ werd in 1985 verfilmd en in 1986 als televisieserie uitgezonden.

Tot aan de Tweede Wereldoorlog leidde Herman de Man een succesvol bestaan als schrijver en journalist. Toen Nederland in 1940 door Duitsland werd bezet bevond hij zich in Frankrijk. Hij zou daar tot 1942 blijven en wist toen naar Engeland te reizen, waar hij voor Radio Oranje ging werken. Toen hij na de oorlog in Nederland terug kwam bleken zijn vrouw en vijf van zijn kinderen door de nazi’s in Auschwitz te zijn vermoord. In 1946 kwam hij zelf om het leven bij een ongeluk bij de landing van een KLM-vliegtuig op Schiphol.

Deze premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Frans Glissenaar