Borger, Exloo, Odoorn

Schaapskuddes, oude boerennederzettingen, hunebedden en zwerfkeien; deze oerbeelden van Drenthe inspireerden verschillende kunstenaars om uiteenlopende beeldhouwwerken te maken, vaak met de zwerfsteen als basismateriaal. Voor deze keiharde kunstwerken hoef je niet naar een museum, je komt ze onderweg gewoon tegen langs het fietspad.

Zo doemt midden op een uitgestrekt heideveld net boven Orvelte een enorm en rotsig kunstwerk op. Een grote zwerfsteen ligt bovenop zes in een cirkel geplaatste hoge granieten pilaren. Net als het Pantheon in Rome heeft de deksteen een uitgehouwen koepelvormige binnenkant met hoog in het midden een gat waar zonlicht doorheen mag schijnen. Als je er direct onder staat, merk je pas dat het in feite een kunstzinnig zonnetempeltje is, midden in de natuur die zonder het voedende zonlicht niet zou kunnen bestaan.

Deze 'Ode aan de zon' van Beeldhouwer Rob Schreefel is één van opvallende kunstwerken rond de plaatsen Odoorn, Exloo en vooral hunebeddenbolwerk Borger. De omgeving ligt vol met zwerfkeien die in de voorlaatste ijstijd door het landijs vanuit Scandinavië naar noordelijk Nederland werden gestuwd. Maar waar het prehistorische Trechterbekervolk hunebedden maakte met de enorme rotsblokken, gebruiken moderne beeldhouwers ze als basismateriaal van imponerende kunstwerken: Zo rust in het centrum van Borger een zwerfsteen hoog boven het trottoir rondom slechts één kegelvormige pilaar, en kom je langs het fietspad even buiten Exloo een kunstwerk tegen van twee kleinere zwerfkeien met uitgebeitelde tekeningen die – als een omgekeerd hunebed – boven op een enorm rotsblok rusten. De tekeningen van deze 'Mental Map' doen denken aan een landkaart én aan het menselijk brein.

Veel van deze rotsige beeldhouwwerken zijn onderdeel van het kunstproject 'Art In Stone' waarbij de zwerfsteen is gekozen als ‘metafoor voor een kunstzinnige verkenningstocht’. Een ‘zwerftocht’, - zoals het project het zelf noemt – ‘vol ontmoetingen met verschillende zienswijzen.’ Het agrarische Drentse landschap leent zich uiteraard bij uitstek voor zo’n bijzonder project.

Naast het oer-verleden vormen ook de iets recentere oude Drentse beschavingen een inspiratiebron voor kunstenaars. Zo raakte kunstenares Lidy Blaauw helemaal bevlogen van de glooiende Drentse horizon wat leidde tot haar kunstwerk 'Imponderabilia' (alles wat onweegbaar is) , en maakte de autodidact beeldhouwer Gerrit Santing twee beelden van onlosmakelijke symbolen van de agrarische geschiedenis van het eeuwenoude plaatsje Exloo en andere Drentse zanddorpen: Heel herkenbaar zijn 'De Scheper' (schaapsherder) met zijn hond en de enorme 'Boerhoorn'. Een boer blies op dit historische ‘signaalinstrument’, gemaakt van een koeienhoorn, als hij iets wilde meedelen aan de rest van de gemeenschap. Het staat nu nog altijd symbool voor de saamhorigheid binnen de Drentse gemeenschap. Zo vormen de kunstwerken die je op deze fietsroute tegenkomt op meerdere manieren een artistiek lint dat je tegelijkertijd verbindt met het Drenthe van toen, én van nu.


Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Wieger Favier.