Urk, Schokland, Emmeloord

De Noordoostpolder is in de jaren 40 ingepolderd om meer land te creëren in Nederland. In dit stukje Zuiderzee lagen voor de inpoldering twee eilanden, die je met deze fietsroute allebei gaat ontdekken.

Schokland is één van deze voormalige eilanden, hoewel... De contouren van het eiland zie je vandaag de dag nog duidelijk terug in het landschap, waardoor het nog steeds een soort eiland op het droge is. De bodem is rijk aan archeologische schatten die er op wijzen dat hier al eeuwen geleden mensen woonden. Er zijn sporen van menselijke bewoning uit de prehistorie gevonden. Sterker nog, het is bekend dat er al mensen op Schokland woonden vóórdat de Zuiderzee is ontstaan. De grote archeologische waarde zorgt ervoor dat het sinds 1995 is uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed.

Ondanks dat Schokland de langste bewonersgeschiedenis kent, werd het eiland in 1859 ontruimd. Als kwetsbaar eiland in de Zuiderzee was het gevaarlijk om er te wonen. De zee sloeg stukken land weg en er was voortdurend overstromingsgevaar. Ten slotte heerste er grote armoede. Op laste van de regering werden zo'n 635 Schokkers, met pijn in hun hart, verhuisd naar het vasteland, voornamelijk naar Kampen. De wetenschap dat er daarna geen meter land meer van het eiland is weggespoeld, maakt het een extra wrange maatregel voor de Schokker bevolking.

De fietstocht leidt je lang de contouren van het eiland, waardoor je kennis maakt met elke hoek van Schokland. Bezoek ook zeker Museum Schokland, dat het hele jaar door geopend is.

Ook Urk is een voormalig eiland in de Zuiderzee dat door de inpoldering is omringd door agrarisch landschap. Nu ligt het aan het IJsselmeer. Het is een traditioneel vissersdorp met een lange historie van visserij. De inwoners zijn bijzonder trouw aan hun tradities en gebruiken en de meeste Urkers spreken hun dialect. Het eilandgevoel is hier nog volop aanwezig, je bent immers niet in, maar óp Urk! Fiets langs de Zeedijk en stap af voor een wandeling door het knusse centrum.

Wist je dat Urk ook een volkslegende kent die te maken heeft met Schokland? De groei van het aantal inwoners op Urk had alles te maken met de 'Ommelebommelestien'. Deze steen ligt op 30 meter afstand in het IJsselmeer. De ooievaar komt vanuit Egypte naar de steen toe om daar baby's in te leggen. Vaders moesten met de verloskundige eerst naar Schokland roeien om de sleutel van de steen op te halen. Daarna moesten ze weer terug roeien om de baby op te kunnen halen. Met de sleutel moet een deur bij de steen worden geopend. Dat is nog niet gemakkelijk, want de deur ligt onder water en is dus niet gelijk te vinden. Als je deur had gevonden, moest er één Nederlandse gulden voor een meisje en twee voor een jongen worden betaald. Wanneer je op Urk wordt gevraagd of je al naar Schokland bent geweest, vragen ze dus eigenlijk of je kinderen hebt.