Oude Pekela, Boven Pekela, Nieuwe Pekela

Pekela dankt zijn naam aan het kanaal de Pekel A, dat oorspronkelijk diende voor de afvoer van turf en later werd gekanaliseerd tot het Pekelerdiep. De naam verwijst vermoedelijk naar het zoute of brakke water in het gebied, mogelijk veroorzaakt door veenafgravingen en de invloed van de ondergrond. Door de groei van de veenkoloniale nederzetting ontstonden langs het kanaal meerdere woonkernen, die zich uiteindelijk ontwikkelden tot Oude Pekela en Nieuwe Pekela.

Tijdens de Franse Revolutie werd Pekela officieel opgesplitst in twee gemeenten: Oude en Nieuwe Pekela. Deze verdeling weerspiegelde de toenemende bewoning en economische activiteit, waarbij Oude Pekela zich vooral richtte op turfwinning en scheepvaart, terwijl Nieuwe Pekela een zelfstandige gemeenschap werd. In 1990 werden beide gemeenten weer samengevoegd tot één Pekela, om de bestuurlijke eenheid te herstellen en de efficiëntie te vergroten.

Boven Pekela ligt ten zuiden van Nieuwe Pekela en vormde hier vroeger een geheel mee. De naam "Boven" verwijst niet naar de geografische ligging, maar naar de stroomrichting van de Pekel A, die in zuidelijke richting liep. Hierdoor ligt Boven Pekela, ondanks zijn naam, feitelijk beneden. Deze bijzondere naamgeving illustreert hoe waterwegen en turfwinning een bepalende rol speelden in de ontwikkeling en identiteit van het gebied.