Boxmeer, Sint Anthonis, Oploo

De knuffeldwerg van Oploo, Tôntje d'n Dwerg... Toon van Els, zoals hij echt heette, groeide uit van een verguisde zwerver tot een dorpslegende. Toon werd in 1865 geboren in de kasteelboerderij Bekensteijn in de Sambeekse Hoek. Hij was opvallend klein, naar verluidt niet groter dan zijn eigen schapen, en werd daarom al snel "Toontje d’n Dwerg" genoemd. Ondanks zijn lengte had hij een indrukwekkende uitstraling: parmant met een ruige baard en een krachtige stem.

Al op jonge leeftijd werd Toon schaapherder, het laagst betaalde beroep in de landbouw. Hij verzamelde de schapen van de boeren rondom Oploo om ze mee te nemen naar de heide op de Peel. Op zijn verzamelplek staat nu een prieeltje. Toen rond 1900 het schapenhouden in de Peel verdween, verloor hij zijn werk. Vanaf dat moment leidde hij een zwervend bestaan, op zoek naar werk of onderdak.

Hij trok door de Peel, verbleef af en toe in Westerbeek en werd gezien in allerlei dorpen in de regio, van Heusden tot Someren. Toon had geen vaste verblijfplaats. In de winter sliep hij in schaapskooien of plaggenhutten, in de zomer onder de sterrenhemel. Hij vervoerde zijn bezittingen in een oude kinderwagen.

Met de jaren werd hij eenzaam en raakte vervreemd van de mensen. Hij werd vaak bespot, en verdedigde zich dan met zand of stenen. In 1922 overleed hij op 56-jarige leeftijd in Weert.

Hoewel hij eenzaam stierf, werd Toon niet vergeten. In 1986 werd in Oploo een bronzen standbeeld van hem geplaatst bij de watermolen. Het beeld werd gemaakt door Harrie Willems. In 1992 bracht toneelvereniging Doekmaroploo een stuk over zijn leven op de planken: "Toon d’n Dwerg", dat veel publiek trok.

Foto: Oploo ©Nationaal Archief