Baarle-Nassau, Baarle-Hertog

Enclaves zijn gebieden die volledig zijn omringd door het grondgebied van een ander land. Wereldwijd bestaan er heden ten dage nog 64 van deze gebieden. Maar liefst 30 daarvan liggen er in Baarle; 22 in het Belgische Baarle-Hertog en 8 in het Nederlandse Baarle-Nassau. Van die laatste zijn er 7 counterenclaves, dat wil zeggen dat die Nederlandse gebieden in een Belgische enclave liggen. Met recht kun je Baarle dus de wereldhoofdstad van enclaves noemen.

De enclaves dateren terug tot de middeleeuwen en zijn ontstaan als gevolg van historische overeenkomsten en conflicten tussen de hertogen van Brabant en de graven van Nassau. Na het tekenen van de Vrede van Munster in 1648 worden voor het eerst de landsgrenzen tussen Nederland en België vastgelegd. In de loop van de geschiedenis zijn deze grenzen een aantal keer veranderd. Pas in 1995 werden de grenzen van de Nederlandse en Belgische enclaves definitief vastgelegd door de landskadasters van beide landen. Het laatste stukje niemandsland is toen een Belgische enclave geworden.

De complexe administratieve situatie heeft geleid tot unieke uitdagingen en grappige situaties, zoals verschillende belastingregimes, bouwvoorschriften en zelfs het tijdstip waarop cafés moeten sluiten. De grenzen worden gemarkeerd door witte lijnen en nummers op straat, zodat mensen kunnen zien welk land ze zich in bevinden. Sommige enclaves zijn zo klein dat bepaalde huizen verdeeld zijn tussen de twee landen, waarbij de grens letterlijk door de woonkamer of keuken loopt. De plek waar de voordeur is gevestigd bepaalt dan in welk land de bewoner ingezetene is.

Verwonder je tijdens het fietsen van deze route over de bijzondere situaties die dit met zich meebrengt, maar geniet ook zeker van het prachtige landschap in de grensvallei. Je fietst door natuurgebieden als de Hollandse Bossen en steekt het rustig beekje Het Merkske over, dat mee meandert met de landsgrenzen. In de vochtige beemden langs dit beekje groeien weelderig de slanke sleutelbloem, de grote pimpernel, moerasstreepzaad, witte rapunzel en vele andere bijzondere flora. Kortom, weer een bijzondere en leerzame route met meer dan genoeg ruimte om te genieten!