Hilversum, Eemnes, Lage Vuursche

Mediastad Hilversum ─ het decor van beroemde en beruchte radio- en televisie-uitzendingen en daarmee de woonomgeving van veel bekende Nederlanders ─ is een bruisend dorp met veel bedrijvigheid. Midden in het drukke centrum van dit villadorp verwacht je niet dat je twee kilometer verderop in een landelijke omgeving terechtkomt waar rust en stilte heerst. Want dit prachtige stukje Nederland is een uitgestrekt heidegebied dat het Goois Natuurreservaat wordt genoemd. Maar liefst 65 afzonderlijke natuurgebieden zijn hier deels met elkaar verbonden. Vanaf het Gooimeer tot aan de Hollandsche Rading kun je over een afstand van zeker 15 kilometer genieten van puur natuur zonder noemenswaardige bebouwing tegen te komen. Aan de oostkant van Hilversum fiets je voornamelijk door de Zuiderheide en iets noordelijker pak je een deel van de Westerheide mee wanneer je richting Blaricum gaat.

Het gebied is zowel geologisch als archeologisch belangrijk. Geologisch omdat de Zuiderheide op de Utrechtse Heuvelrug ligt, een stuwwal die maximaal 25 meter boven het omringende landschap uitsteekt. De glooiende paarse heide gedijdt goed op de zanderige bodem en het aanwezige keileem. Het gebied ligt relatief hoog en de wilde kleurrijke plantengroei wordt slechts onderbroken door voet- en fietspaden. Archeologen zijn geïnteresseerd in de Zuiderheide vanwege de vele duidelijk zichtbare grafheuvels, die de naam ‘Zeven Bergjes' hebben gekregen. Vlak voor de kruising Eemnesserweg/Oude Postweg ─ waar je Theehuis 't Bluk tegenkomt ─ zie je vooral richting het noorden een aantal van deze 4000 jaar oude grafheuvels. Heel bijzonder is dat het heidegebied rondom de grafheuvels al die tijd stabiel is gebleven. Dit stukje Nederland is al duizenden jaren ongerepte natuur en al die tijd praktisch onveranderd. Dat is in de buurt van de verstedelijkte Randstad een zeer zeldzaam fenomeen. Een bijzonder voorouderlijk landschap.

Van heuvelachtig heidegebied naar vlakke polders, een geologische erfenis uit een bijzondere periode. Op deze plek lagen in de voorlaatste ijstijd de uitlopers van het landijs, dat met zijn enorme massa diepe dalen in het landschap kerfde. Het opgestuwde zand werd verplaatst en veroorzaakte de verderop gelegen stuwwallen. Zeewater zorgde er via overstromingen voor dat in de eeuwen erna sediment werd afgezet in de dalen. Daardoor ontstond uiteindelijk een uitgestrekt veen- en moerasgebied dat in de 13e eeuw ontgonnen werd. Tot die tijd was dit gebied noch land, noch water. Vandaag de dag zie je daarom eindeloze weilanden, door lange sloten gescheiden die zelf bijna de horizon lijken te raken. Dit is de Eemvallei, waarvan je slechts een klein gedeelte ziet vanaf Eemnes. Kenmerkend voor dit dorp is de lange en kaarsrechte Wakkerendijk, die Eemnes moest beschermen tegen overstromingen. Toch heeft Eemnes periodes van hoogwater gekend, in het dorp zelf. Maar dankzij de Afsluitdijk, de waterkering die de voormalige Zuiderzee afsluit van de Waddenzee, zal het verwoestende watergeweld in dit gebied vandaag de dag niet snel meer voorkomen.

In dit gebied zijn enkele kastelen en buitenplaatsen te bewonderen die ─ zoals in de Middeleeuwen gebruikelijk was ─ op hoger gelegen plaatsen zijn gebouwd. Op de stuwwallen dus. Hier vind je ook de kenmerkende uitgestrekte bossen van de Utrechtse Heuvelrug, op plekken waar het vroegere zeewater nooit is geweest en waar dus geen zeeklei is afgezet. Op deze stuwwal onstond toentertijd een uitgestrekt oerbos. Hier in dit bosrijke gebied, onder de rook van Baarn, vind je een aantal buitenplaatsen waar ooit de welgestelde elite woonde. Kasteel Groeneveld bij Baarn is zo'n statig landhuis en was in de 17e eeuw bestemd als zomerhuis voor rijke stedelingen, voornamelijk Amsterdammers. Op deze plek bij kasteel Groeneveld, de "Buitenplaats voor stad en land" van Staatsbosbeheer, stond een paar honderd jaar geleden een kasteel van bescheiden omvang met de naam Drakenburg, even ten noorden van kasteel Groeneveld. Deze verdwenen ridderhofstad heeft een connectie met kasteel Drakestein in het in de bossen verstopte Lage Vuursche. Drakestein wordt anno 2024 bewoond door prinses Beatrix, voormalig koningin der Nederlanden.



Deze premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Martin van Rhee