Leiden, Warmond

Rembrandt van Rijn was, zonder twijfel, de beroemdste Leidse kunstschilder uit de Gouden Eeuw. Vandaag nemen we je mee langs de plekken, tussen Leiden en Warmond, die de kunstenaar en zijn Leidse tijdgenoten inspireerden, langs Rembrandt zijn voormalige atelier en meer belangrijke highlights uit het leven van deze Leidse meesters.

In Nederlandse musea en ver daarbuiten hangen schilderijen van kunstenaars uit de 17e eeuw, waaronder ook veel beroemde Leidse schilders. Vooral stillevens, (groeps)portretten en historiestukken met Bijbelse, mythologische of literaire voorstellingen waren in die tijd geliefde onderwerpen om te schilderen, maar ook alledaagse taferelen, landschappen en stadsgezichten waren vaak het thema.

Verreweg de beroemdste Nederlandse kunstenaar uit die barokke schildertijd, Rembrandt Harmenszoon van Rijn, wordt op 15 juli 1606 geboren aan de Weddesteeg. Het huis staat pal tegenover de voormalige standerdmolen De Rijn waar zijn vader graan tot mout verwerkt voor bierbrouwerijen. Rembrandt is het negende kind van het gezin. Als hij 7 jaar is, begint hij een opleiding aan de Latijnse school, gevolgd door een studie letteren van tenminste twee jaar aan de Leidse universiteit.

Na zijn studietijd gaat de jonge Rembrandt eerst in de leer bij de Leidse schilder Jacob van Swanenburgh (1621-1623), waarna hij een uitstapje maakt naar Amsterdam om lessen te volgen bij historieschilder Pieter Lastman. Hij leert niet alleen schilderen, maar ook tekenen en etsen.
In 1625 keert hij terug naar Leiden, waar hij, vlakbij zijn geboortehuis, een eigen atelier start en veel samenwerkt met zijn vriend en studiegenoot Jan Lievens. Zijn eerste werk lijkt vooral nog beïnvloed door zijn Amsterdamse leermeester, maar hij experimenteert ook met nieuwe technieken en grondstoffen en ontwikkelt zo al zijn eigen typische stijl, waarbij hij mensen heel levensecht, emotievol en karakteristiek weergeeft en op een briljante manier licht-donker werking aanbrengt. In 1631 vertrekt de dan pas 25 jaar jonge Rembrandt definitief naar Amsterdam waar hij uitgroeit tot één van de grootste kunstschilders uit de geschiedenis.

Enkele bekende andere Leidse schilders uit de Gouden Eeuw zijn Jacob van Swanenburgh, de eerste leermeester van Rembrandt; fijnschilder Gerrit Dou een van zijn leerlingen in Leiden en natuurlijk Jan Steen, die vooral wereldberoemd werd om zijn humorvolle en rommelige schilderijen van huishoudens en kroegen. Of Frans en Willem van Mieris. Sommige van hen bleven niet in het atelier, maar trokken erop uit en tekenden en schilderden de omgeving van Leiden. Zo tekende landschapsschilder Jan van Goyen overal landschappen in zijn schetsboek en maakte er later in zijn atelier schilderijen van. Zo schilderde hij Gezicht op Leiden vanuit het noordoosten (1651) dat hij moet hebben geschilderd langs de Zijl. Op deze route kom je niet alleen langs dit riviertje, maar fiets je ook door het oude Leiden, dat in de Gouden Eeuw tot grote bloei kwam, en langs verschillende plekken die in het leven van de jonge Rembrandt zo’n belangrijke rol speelden. Soms moet je even van de route af en door Leidse steegjes fietsen, maar dat is zeker de moeite waard!

Let op! Onderweg kom je op deze route een fietspontje tegen. Deze vaart alleen van 1 maart tot 1 oktober. Fiets je buiten het vaarseizoen, ga dan vanaf knooppunt 44 gelijk naar knooppunt 1. (Of andersom als je de route in de andere richting fietst.)


Zelfportret Rembrandt: rechtenvrij via Erfgoed Leiden en Omstreken.


Deze Premium fietsroute is samengesteld door onze redacteur: Wieger Favier.